- Promienie UVA głęboko wnikają w skórę powodując przedwczesne starzenie się skóry, zmarszczki i potencjalnego raka skóry.
- Promienie UVB są przyczyną oparzeń spowodowanych promieniami słonecznymi. One również mogą prowadzić do raka skóry.
- SPF (określenie wysokości filtra przeciwsłonecznego, ang. Sun Protection Factor): im większy współczynnik, tym więcej promieni słonecznych zostaje zablokowanych.
Pytanie: Jakie są kluczowe czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze ochrony przeciwsłonecznej?
Odpowiedź: Dokładne wyjaśnienie wymaga omówienia wielu detali, ale jest na to również krótka odpowiedź: chcesz ochrony przeciwsłonecznej, która:
- zawiera składniki, które są efektywne w starciu z promieniami UVA i UVB;
- posiadają filtr (SPF) co najmniej 15, ale najlepszy jest taki z filtrem 30.
Odpowiedź: Promienie słoneczne zawierają widzialne światło oraz to niewidzialne, znane jako promieniowanie ultrafioletowe (UV). Widzialne światło to fale o długości pomiędzy 400-700 nanometrów (nm), najkrótsze widzialne fale świetlne, dają kolor fioletowy (400-420 nm). Fale ultrafioletowe mają długość od 200 do 400 nm. Jeden nanometr równa się 10−9 m.
Promieniowanie UV dzieli się na 3 kategorie - promienie: UVA, UVB i UVC:
UVA (320-400 nm) wnikają głęboko w skórę, powodują starzenie się skóry oraz mogą wywołać raka skóry.
UVB (290-320 nm) to głównie one są odpowiedzialne za poparzenia słoneczne; również prowadzą do starzenia się skóry oraz mogą prowadzić do raka.
UVC (200-290 nm) pochłaniane są przez gazy w ziemskiej atmosferze.
Zgodnie z badaniami Amerykańskiego Stowarzyszenia do Spraw Raka (American Cancer Society) rocznie 1 milion przypadków raka skóry (nie spowodowanych czerniakiem) jest powodowanych przez działanie promieni słonecznych. Promienie UV mogą także powodować osłabianie się układu odpornościowego człowieka.
Promienie UVA stanowią subtelne zagrożenia dla naszej skóry. W odróżnieniu od poparzeń spowodowanych przez promienie UVB, nie stwarzają one dyskomfortu i nie widać jego efektów (zmarszczki i inne objawy przedwczesnego starzenia się skóry) przez kilka kolejnych lat. Należy wziąć pod uwagę:
- Ponieważ są one nieco bardziej wydłużone niż falujące promienie UVB, promienie UVA mogą skuteczniej przenikać przez chmury i bardziej wpływać na twoją skórę. Promienie UVB są zagrożeniem powodującym oparzenia słoneczne również w przypadku cienkiej warstwy chmur na niebie. Niektóre dane sugerują, iż promienie UVB są niebezpieczne, nawet kiedy warstwa chmur jest gruba.
- Promienie UVA mają zdolność do wpływania na skórę podczas każdej godziny, w której świeci słońce (promienie UVB najczęściej powodują uszkodzenia między 10 rano i 4 po południu).
- W odróżnieniu od promieni UVB promienie UVA mogą przenikać przez większość szklanych powierzchni. W rezultacie twoja skóra nie będzie poparzona promieniami przechodzącymi przez okno, ale możesz być narażony na jej przedwczesne starzenie się.
Z tych powodów niektórzy ludzie używają kremów przeciwsłonecznych również podczas zwykłych domowych czynności.
Światło słoneczne może przynieść korzyści dla ciała poprzez pomoc w syntezie witaminy D. Jednakże liczne grupy, m.in. agencje zajmujące się ochroną przed rakiem, twierdzą, że człowiek może mieć wystarczającą ilość witaminy d w organizmie, dzięki dobrze dobranej diecie.
Odpowiedź: Wiele osób zajmujących się ochroną przed rakiem skóry twierdzi, że powinniśmy używać specjalnej, chroniącej odzieży (kapelusze z szerokim rondem, ubrania zakrywające szyję, długie spodnie, koszulki z długim rękawem). Kremy z filtrem (jeśli to możliwe) powinny być używane jako ochrona dopiero w drugiej kolejności.
Ciemne ubrania zapewniają lepszą ochronę przed szkodliwymi promieniami ultrafioletowymi (+50 UPF), natomiast biała bawełniana koszulka zapewni ochronę od 4 do 8 UPF - kiedy jest mokra, ochrona ta się zmniejsza.
Odpowiedź: Im wyższa liczba, tym lepsza ochrona przed słońcem oraz przed poparzeniami spowodowanymi promieniowaniem UVB. Współczynnik SPF zawiera się pomiędzy 2 a 50. Wg badań laboratoryjnych filtr 30 pochłania około 97% promieni UVB, filtr 15 pochłania około 93%. Wiele sytuacji z życia codziennego (nasza lokalizacja, czynności, które wykonujemy, odległość od wody, pora dnia) mogą powodować zmiany w tych wartościach.
Generalnie filtr 30 uważa się za dobry, uniwersalny dla ochrony przeciwsłonecznej ludzi aktywnych, którzy spędzają dużo czasu na zewnątrz. Dermatolodzy zalecają SPF nie mniejszy niż 15, chociaż 30 jest powszechnie uważany jako najlepszy wybór dla osób aktywnych, które często pozostają na dworze na dłuższe okresy czasu.
Współczynnik SPF nie wskazuje na czas trwania ochrony przeciwsłonecznej (jest to typowy błąd jeśli chodzi o rozumienie terminu SPF). Na przykład kiedy używamy SPF 15 nie oznacza to, że skóra może wytrzymać narażona na promieniowanie słoneczne 15 razy dłużej niż w stanie niechronionym. Eksperci zajmujący się skórą martwią się, że takie obliczenia będą zachęcać osoby narażone na słońce do pozostawania przez długi czas na słońcu bez ponownego zastosowania ochrony przeciwsłonecznej.
Odpowiedź: Filtry te zapewniają maksymalną ochronę dla cienkich warstw skóry, są doskonałym wyborem w zimie oraz kiedy wybieramy się w góry.
Pytanie: Czy krem przeciwsłoneczny naprawdę może być wodoodporny?
Odpowiedź: Wszystkie kremy przeciwsłoneczne tracą część swoich właściwości ochronnych po zetknięciu z wodą. Kremy określane mianem wodoodpornych zawierają składniki, które pomagają im lepiej przylgnąć do skóry. Ale nawet skuteczność tych kremów zmniejszy się w przypadku długiego kontaktu z wodą, nadmiernego pocenia się itp. W takich przypadkach mądrze jest stosować ochronę przeciwsłoneczną w regularnych odstępach czasu, średnio co 90 min. (dodatkowe informacje zawarte są na etykietach kremów).
Odpowiedź: Kremy przeciwsłoneczne pochłaniają, odbijają lub rozpraszają promienie UV. Aktywne składniki chemiczne (salicylaty, cynamoniany, oxybenzone, etc.) pochłaniają promienie UV i uniemożliwiają im wpływanie na skórę. Tlenek tytanu i tlenek cynku (związki te wiele lat temu tworzyły efekt białego nosa u ratowników) odbijają i rozpraszają promienie słoneczne trzymając je z dala od twojej skóry.
Pytanie: Co to jest PABA?
Odpowiedź: Kwas p-aminobenzoesowy. PABA to składnik kiedyś często znajdujący się w kremach przeciwsłonecznych. Dziś nie jest powszechnie używany, ponieważ ustalono, że jest przyczyną alergii i plami odzież. Na wielu etykietach produktów, aby je wypromować, umieszczano informację „bez PABA”.
Pytanie: Jak dużo kremu może stosować jedna osoba?
Odpowiedź: Specjaliści do spraw ochrony skóry zazwyczaj zalecają jedną uncję dla pokrycia całego ciała, taka ilość kremu zmieściłaby się w kieliszku (50ml). Amerykańska Akademia Dermatologii zaleca, aby ludzie stosowali ochronę przeciwsłoneczną dla każdej narażonej na poparzenia części skóry. Należy szczególnie uważać przy ochronie obszarów, gdzie skóra jest wyjątkowo cienka, takich jak nos, uszy, stopy (gdy nosimy sandały) i ich górne krawędzie, twarz (zwłaszcza miejsca, gdzie zazwyczaj mamy okulary). Stosowanie zbyt cienkiej warstwy ochrony przeciwsłonecznej może zminimalizować jej zdolność do pochłaniania lub odbijania promieni UV.
Odpowiedź: Na suchą skórę około 20-30 minut przed wyjściem na slońce. Jest to wystarczający czas, aby twoja skóra zdążyła go wchłonąć.
Pytanie: Kiedy ponownie użyć kremu przeciwsłonecznego?
Odpowiedź: Niektórzy eksperci twierdzą, że raz na około 2 godziny. Należy rozważyć ponowne użycie, kiedy mocno się spocisz lub po regularnym kontakcie z roślinnością lub kamienistą powierzchnią. Nakładanie kremu na wilgotną od potu powierzchnię ciała mija się z celem, dlatego kiedy przyjdzie na to czas, spróbuj znaleźć miejsce, w którym możesz na chwilę usiąść, zjeść coś i dać swojej skórze ostudzić się i choć trochę wyschnąć. Jeśli to możliwe, nalóż krem 20-30 minut przed planowanym wznowieniem aktywności. Należy pamiętać, że podczas przebywania na słońcu efekty działania słońca nie będą widoczne. Dowody wskazujące na oparzenia słoneczne pojawią się dopiero w przeciągu 24 godzin.
Odpowiedź: Każdego dnia, kiedy przebywasz dłużej na dworze. Eksperci twierdzą, że jest to potrzebne nawet podczas zachmurzenia, ponieważ promienie UV (dokładnie UVA) mogą przenikać przez chmury. UVA przenika także przez większość powierzchni szklanych. Najważniejsze jest to pomiędzy godziną 10 rano a 4 po południu, kiedy słońce jest najintensywniejsze.
Zapamiętaj zasadę - słońce jest bardzo intensywne, jeśli twój cień jest krótszy niż ty.
Elementy natury mogą również działać przeciw tobie. Piasek, śnieg, lód, woda mogą odbijać 80 % promieni UV. Może to nasilić działanie promieni słonecznych, na które i tak jesteśmy narażeni.
Pytanie: Jakie czynniki mogą mieć wpływ na użycie kremów przeciwsłonecznych?
Odpowiedź:
Typ skóry
Osoby z jasną karnacją (zwłaszcza osoby, które mają piegi, blond lub rude włosy) powinny być szczególnie sumienne przy stosowaniu ochrony przeciwsłonecznej (lub powinny chronić swoją skórę za pomocą odzieży i kapeluszy). Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) opublikowała listę typów skóry (zobacz tabelę).
Wysokość
Im wyżej jesteś, tym warstwa atmosfery jest cieńsza (w związku z tym mniejsza jest też zawartość gazów powstrzymujących promieniowanie UV). Szacuje się, że promieniowanie UV zwiększa się o 4 % na każde 1000 stóp (304,80 m). Im jesteś wyżej, tym częściej powinieneś stosować ochronę przeciwsłoneczną.
Szerokość geograficzna
Słońce jest tym intensywniejsze, im bliżej znajdujemy się równika, musisz wtedy sumiennie korzystać z kremów przeciwsłonecznych oraz innych form ochrony przed słońcem.
Temperatura i wilgotność powietrza
Jeśli te czynniki są wysokie, mogą spowodować iż zwiększy się ilość wydzielania potu, co zmniejszy efektywność kremu przeciwsłonecznego.
Ścieranie
Chodzenie w gąszczu, czołganie się itp. powodują, że twoja skóra ociera się o inną powierzchnię i schodzi z niej krem. Po takich czynnościach koniecznie musisz użyć go raz jeszcze.
Wysiłek fizyczny
Duża potliwość sprawia, iż trzeba użyć kremu więcej niż raz dziennie.
Pytanie: Co zrobić jeśli mam wątpliwości co do mojego typu skóry?
Odpowiedź: Zasięgnij porady dermatologa
Pytanie: Czy ma znaczenie jakiej ochrony przeciwsłonecznej użyję?
Odpowiedź: Kremy i balsamy są najbardziej typowymi środkami, które dostarczają ochrony przeciwsłonecznej. Preparaty w sprayu są często wybierane przez rodzicow (dzieci wolą tę formę ochrony przed słońcem od balsamów), są one również wybierane przez osoby, które posiadają bujne owłosienie na ciele. Niektóre preparaty przeciwsłoneczne zmieniają delikatnie odcień skóry po ich zastosowaniu, który znika kiedy krem lub balsam zostanie wchłonięty przez skórę. Zmiana odcienia skóry pozwala wykryć wszystkie nieposmarowane miejsca.
Odpowiedź: Tak, ale efektywność obu środków spadnie. Pomimo to możemy zaproponować ci pewną strategię. Stosuj ochronę przeciwsłoneczną na skórze suchej 20 do 30 minut przed rozpoczęciem aktywności fizycznej. Po upływie tego czasu, należy zastosować środek przeciwko komarom. Najprawdopodobniej będziesz musiał powtórzyć tę czynność podczas całego dnia. Stosując się do tej samej zasady: najpierw środek przeciwsłoneczny, później środek przeciw insektom.
Pytanie: Czy dzieci mogą używać środków przeciwsłonecznych?
Odpowiedź: Eksperci twierdzą, że dzieci starsze niż 6 miesięcy powinny używać preparatów przeciwsłonecznych. Dzieci poniżej 6-ciu miesięcy, których skóra może zbyt łatwo pochłaniać substancje chemiczne zawarte w kremach, powinny pozostawać w cieniu.
Kremy przeciwsłoneczne dla dorosłych są również odpowiednie dla dzieci powyżej 6 miesiąca życia. Niektóre kremy sprzedawane są jako takie specjalnie dla dzieci, natomiast nie różnią się one składem od tych dla dorosłych.
Odpowiedź: Teoretycznie niektóre aktywne składniki mogą się przeterminować. Zawsze zwracaj uwagę na datę przydatności na opakowaniu. Jeśli jej tam nie ma, przyjmij generalną zasadę, że nie należy używać kremu przeciwsłonecznego dłużej niż 3 lata od daty wyprodukowania.
Pytanie: Dlaczego jeden krem przeciwsłoneczny dobrze działa na twoim przyjacielu, ale nie na tobie?
Odpowiedź: Typ ciała, poziom aktywności fizycznej, kiedy i gdzie środek przeciwsłoneczny był użyty - wiele czynników może mieć wpływ na działanie kremu przeciwsłonecznego. Na szczęście obecnie w sprzedaży jest wiele marek, więc możesz sprawdzić, która jest dobra akurat dla ciebie. Staraj się także nie wystawiać kremów na słońce, i nie zostawiać ich w bardzo ciepłych miejscach (jak np. schowek w rozgrzanym samochodzie). Badania wykazały, że mężczyźni dużo rzadziej sięgają po środki przeciwsłoneczne niż kobiety. Jeśli chcesz uniknąć poparzeń, zmarszczek przed 50., przedwczesnego starzenia się skóry, używaj kremów, ta inwestycja na pewno ci się zwróci.
