Lina wspinaczkowa należy do niezbędnego wyposażenie każdego wspinacza. Liny wspinaczkowe są również używane w speleologii, podczas prac wysokościowych oraz w górskich akcjach ratunkowych. Przed zakupem pierwszej liny wspinaczkowej należy się zastanowić, jaki rodzaj wspinaczki będziemy uprawiać, poszerzyć swoją wiedzę na temat parametrów lin i dobrać linę odpowiednią do własnych potrzeb. Warto przede wszystkim zasięgnąć rady bardziej doświadczonych osób a poniższy poradnik może pomóc w usystematyzowaniu wiedzy na temat lin.
Liny wspinaczkowe statyczne i dynamiczne
Liny wspinaczkowe można podzielić na dwa podstawowe rodzaje, różniące się między sobą właściwościami – liny wspinaczkowe statyczne i dynamiczne.
I. Liny statyczne nie rozciągają się pod obciążeniem ale są bardzo wytrzymałe. Mogą być używane w taternictwie jaskiniowym, podczas prac wysokościowych, w ratownictwie, podczas wspinania się na wędkę czy zakładania poręczówek. Lin takich należy używać zgodnie z przeznaczeniem. Absolutnie nie mogą być wykorzystywane do wspinaczki z asekuracją, ponieważ z powodu małej rozciągliwości (mniejszej niż 5% całkowitej długości) nie pochłoną energii podczas odpadnięcia wspinacza, co grozić może kalectwem.
II. Liny dynamiczne charakteryzują się dużą rozciągliwością, dlatego używane są podczas asekuracji we wspinaczce. Dzięki specjalnej konstrukcji pochłaniają energię powstałą podczas odpadnięcia od ściany i dzięki temu jest ono bezpieczniejsze i łagodniej odczuwalne. W ofercie lin dynamicznych znajdują się liny pojedyncze, podwójne lub bliźniacze.Przykład liny dynamicznej to np lina
Vision Ocun
Składa się z jednej żyły, której średnica oscyluje pomiędzy 9 a 11 mm. Liny pojedyncze są dość lekkie oraz łatwe w użyciu. Stosowane są m.in. we wspinaczce sportowej na sztucznych ściankach oraz w skałach a także we wspinaczce lodowej. Dzięki ich uniwersalności, prostocie użytkowania i niezbyt wygórowanej cenie należą do najbardziej popularnych lin.
Nazywana jest także liną połówkową. Używa się złożonej na pół jednej żyły długości do 120 m, lub dwóch lin o długościach do 60 m. Każda z żył jest niezależna a prowadzący wpina w karabinki naprzemiennie każdą z żył. Gwarantują większe bezpieczeństwo, ponieważ w przypadku odpadnięcia, siła rozkłada się na dwie żyły. Można też z ich użyciem szybciej przeprowadzić ewakuację. Średnica liny podwójnej wynosi od 8 do 9 mm. Liny podwójne polecane są do wspinaczek wysokogórskich, na wysokich ścianach a także do wspinaczki w śniegu i w lodzie. W związku z tym, że asekuracja z nimi jest trudniejsza, w celu wyeliminowania pomyłki warto wybrać dwa różne kolory lin.
Co mówią parametry lin?
Przeglądając oferty lin wspinaczkowych, w ich opisie znajdziecie parametry lin. Warto wiedzieć co one nam mówią:
1. Długość – najpopularniejsze są liny 60 metrowe, można z nimi pokonać większość dróg wspinaczkowych w Polsce. Jednak w innych rejonach świata może być potrzebna lina dłuższa.
2. Średnica – liny o większych średnicach są zazwyczaj bardziej trwałe lecz cięższe. Mogą być też trudniejsze w użytkowaniu.
3. Waga – jednostką jest tutaj gram na metr bieżący liny, w związku z czym parametr ten jest ściśle powiązany ze średnicą liny.
4. Liczba rwań (ilość odpadnięć) – to parametr, który określa wytrzymałość liny - im większą liczbę rwań lina wytrzyma, tym jest mocniejsza. Testy lin wykonywane są w warunkach laboratoryjnych. Aby lina otrzymała odpowiedni atest, musi wytrzymać określoną liczbę następujących po sobie odpadnięć:
Liny pojedyncze – minimum 5 odpadnięć przy współczynniku odpadnięcia 2 i obciążeniu 80 kg.
Liny podwójne – minimum 5 odpadnięć przy współczynniku odpadnięcia 2 i obciążeniu 55 kg.
Liny bliźniacze – minimum 12 odpadnięć przy współczynniku odpadnięcia 2 i obciążeniu 80 kg na obu żyłach.
5. Siła graniczna (siła uderzenia) – jest to siła działająca na wspinacza odpadającego od ściany w trakcie, gdy lina, do której jest przypięty wyhamowuje jego lot. Występują wtedy ogromne przeciążenia. Maksymalną wartość jaką może wytrzymać człowiek to 12 kN czyli 1200 kg. Im ta siła będzie mniejsza, tym hamowanie będzie przebiegało łagodniej.
6. Posuw oplotu oznacza przesuwanie się oplotu względem rdzenia. Takie ruchy mogą spowodować szybsze zużywanie się użytkowanej liny, a w skrajnych przypadkach nawet zablokowanie się liny na przyrządzie. Ten współczynnik powinien być jak najniższy.
7. Wydłużenie dynamiczne – jest to wydłużenie liny mierzone podczas pierwszego odpadnięcia. Nie może przekraczać 40%.
8. Wydłużenie statyczne oznacza procentowe wydłużenie liny pod obciążeniem (zazwyczaj 80 kg). Nie może przekraczać 10% dla liny pojedynczej i bliźniaczej (na obu żyłach), 12% dla podwójnej.
9. Węzłowatość: współczynnik określający giętkość liny, powinien być mniejszy od 1,1.
W opisach lin wspinaczkowych mozecie znaleść również dodatkowe "opcje" takie jak:
Dodatkowa impregnacja liny – polega na impregnacji oplotu, a czasami także rdzenia liny. Impregnacja sprawia, że lina jest bardziej odporna na niekorzystne działanie warunków atmosferycznych (wilgoć, niskie temperatury), zabrudzenia oraz ścieranie, co wydłuża jej żywotność. Polecana jest dla osób wspinających się zimą.
Oznaczenie środka liny – w linach pojedynczych oznaczony jest specjalnym barwnikiem, natomiast w linach podwójnych stosowana jest zmiana koloru lub desenia w połowie liny. Oznaczenie środka liny przydatne jest przy zakładaniu zjazdów.
Zmiana sztywności oplotu – oplot liny ma zmienną sztywność na różnych odcinkach.
Jak dobrać linę wspinaczkową?
Wiemy już co oznaczają parametry, jak zatem dobrać linę wspinaczkową do własnych potrzeb?
Przed zakupem liny trzeba rozważyć, który typ wspinaczki nas interesuje, jak często będziemy się wspinać i w jakich rejonach. Bogatsi o wiedzę na temat rodzajów lin i ich parametrów możemy wybrać linę idealną dla siebie.
Jeśli interesuje nas:
wspinaczka sportowo-skałkowa – lina powinna być przede wszystkim lekka, wystarczy średnica 10 mm. W przypadku wspinania rekreacyjnego nie musi to być lina z najwyższej półki.
wspinaczka na wielkich ścianach – lina powinna być solidniejsza, o większej średnicy, ponieważ narażona jest więcej uszkodzeń mechanicznych. Z liną zaimpregnowaną gwarantowany jest większy komfort wspinania podczas załamania pogody, gdy nie ma możliwości szybkiego zakończenia wspinaczki.
góry – uprawiając wspinaczkę w miejscach bardziej narażonych na przecięcie liny czy odpadnięcia, warto zakupić linę podwójną, która zapewni nam więcej bezpieczeństwa.
Jak dbać o linę wspinaczkową?
Gdy już kupisz line pamiętaj że należy o nią dbać w sposób szczególny. To od niej zależy twoje zdrowie i życie:
- regularnie sprawdzaj stan liny dla swojego bezpieczeństwa a w przypadku odpadnięcia nie używaj jej od razu, tylko „ daj jej odpocząć”
- dbaj o jej czystość - nie kładź jej bezpośrednio na ziemi czy kamienistym podłożu, tylko na płachcie
- co jakiś czas wypierz linę – sprawdź zalecenia producenta
- odpowiednio ją przechowuj – zwiniętą, bez węzłów i w cieniu
- nie depcz po linie
- nie przechowuj i nie susz jej na słońcu, ponieważ szybciej ulega wtedy zniszczeniu
- nie narażaj jej na kontakt ze środkami chemicznymi, które mogą uszkodzić jej strukturę
W outdoorowej porównywarce cen Ceneria.pl znajdziesz cały zakres istniejących na rynku lin: liny pojedyncze, liny połówkowe, liny bliźniacze (podwójne), liny statyczne oraz liny półstatyczne. Możesz wybierać wśród czołowych producentów sprzętu wspinaczkowego takich jak: Beal, Tendon, Ocun, Mammut, Roca czy Petzl. Na pewno znajdziesz odpowiedni sprzęt dla własnych potrzeb w możliwie najlepszej cenie.
Tekst: zespół Ceneria.pl
